Auto- en truckwasmiddelen
Risicobeschrijving
Voertuigshampoo en was worden toegepast om de voertuigenlak te reinigen en te beschermen. De onverdunde producten vormen een laag gezondheidsrisico en werken vooral irriterend op de huid en de ogen. Bij het werken met de pure producten, zoals het bijvullen van de doseersystemen, moet men zich dus hiertegen beschermen door het dragen van handschoenen en een veiligheidsbril of zuurbril.
In de wasstraten zelf worden de producten echter sterk verdund (veelal minstens 1:50) toegepast, waardoor het middel dat daadwerkelijk gebruikt wordt geen schadelijke effecten meer heeft. Verdunningen van producten in de carwashbedrijven wordt meestal uitgedrukt in een hoeveelheid product per auto. Dit ligt voor shampoo op circa 25 ml/auto en voor polish ligt dit zelfs nog lager met circa 10 ml/auto. Voor de medewerkers in de wasstraat betekent dit dat zij tijdens hun werkzaamheden alleen in aanraking kunnen komen met de zeer sterk verdunde gebruiksoplossingen. Door een juiste manier van werken is de kans op blootstelling zelfs nihil. In de truckwash is de kans op blootstelling groter dan in de personenwagen wasstraten. Dit omdat men daar nog veel handmatig moet reinigen op die plekken waar de borstels niet bij kunnen. Men dient daarom (waterdichte) kleding en veiligheidslaarzen te dragen. In de wasstraten voor de personenwagens zijn veiligheidsschoenen en werkkleding voldoende. Reinigers en ontvetters op waterbasis kunnen schadelijk, irriterend of bijtend zijn. Dit is afhankelijk van de soort reiniger en de bestanddelen in het product. Gevaarlijke stoffen zijn te herkennen aan symbolen op het verpakkingsetiket, zoals bijvoorbeeld irriterend.
Oud symbool: Nieuw symbool:
(voor alle gevaarssymbolen klik hier)
Van iedere product dat gebruikt wordt, moet een veiligheidsinformatieblad beschikbaar zijn. Op de werkplek kan worden volstaan met een voor de gebruiker begrijpbare korte instructie.
Reinigers en ontvetters op basis van petroleum (koolwaterstoffen) kunnen schadelijk, irriterend of brandbaar zijn. Meestal zijn deze producten ook schadelijk voor het milieu, te herkennen aan dit symbool:
Oud symbool: Nieuw symbool:
Bij het vernevelen van deze middelen wordt de kans op brand en explosie vergroot (als er ergens een ontstekingsbron aanwezig is). De gezondheidsklachten kunnen direct optreden, zoals een rode of droge huid door de ontvettende werking, maar ook pas na jaren verschijnen en/of verergeren na langdurige blootstelling, zoals eczeem.
Speciaalreinigers die zeker in de truckwash worden gebruikt bij zeer moeilijk te verwijderen vervuiling (zoals graffiti) kunnen naast bijtende stoffen ook nog giftige bestanddelen bevatten, te herkennen aan dit symbool:
Oud symbool: Nieuwe symbolen:
Men dient hier dus heel zorgvuldig mee om te gaan om elke vorm van blootstelling te voorkomen. Het dragen van de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen is een noodzaak. In ieder geval zijn dit zuurbestendige handschoenen en een nauw aansluitende veiligheidsbril of zuurbril.
Praktische oplossingen beschrijving
Bij het oplossen of verminderen van het probleem dient de arbeidshygiënische strategie gevolgd te worden. Dat betekent het volgen van onderstaande volgorde om het probleem aan te pakken waarbij de bronaanpak de meest gewenste oplossing is en de persoonlijk beschermingsmiddelen de laatste optie:
- De bron van het probleem weg nemen: zoals vervangen van agressieve shampoo of was door milder product, gesloten systeem;
- Hulpmiddelen gebruiken: zoals automatische dosering in plaats van een gieter;
- Organisatorische oplossingen: zoals voorlichting en instructie;
- Persoonlijke beschermingsmiddelen: zoals gelaatsscherm, handschoenen, veiligheidslaarzen of veiligheidsschoenen en (waterdichte) kleding.
Gevaarlijke stoffen kunnen via verschillende routes opgenomen worden:
- Via de mond kan de stof worden ingeslikt, waardoor dit in het maag-darmkanaal komt.
- Via de mond en neus kan de stof worden ingeademd, waardoor de stof in de longen komt.
- Via de huid, waardoor de stof in de bloedbaan komt, bijvoorbeeld het handen wassen met oplosmiddelhoudende reiniger.
Voor alle beroepsmatige blootstelling aan gevaarlijke stoffen geldt dat inademen van de stof (en dan veelal de dampen en het hele fijne stof) de grootste kans op opname van de stof in het lichaam geeft. Daarna huidcontact en als laatste inslikken.
Oplossingen tabel
De diverse oplossingen in de tabel zijn ingedeeld volgens de arbeidshygiënische strategie. Zoals gezegd heeft aanpak aan de bron (linker kolom) de voorkeur boven oplossingen van lagere orde (kolommen ernaast). Binnen elke kolom zijn de oplossingen gerangschikt naar effectiviteit, dat wil zeggen de mate waarin het risico verminderd of geheel weggenomen wordt. De meest effectieve oplossingen binnen een kolom staan bovenaan, de minst effectieve oplossingen onderaan.
Bron wegnemen:
Hulpmiddelen / Afscherming bron:
Automatische dosering (vanuit voorraadvat direct naar machine)
Organisatorische oplossingen:
Persoonlijke beschermingsmiddelen:
Persoonlijke beschermingsmiddelen medewerker truckwas
Persoonlijke beschermingsmiddelen medewerker wasstraat personenwagen
Normen en wetten
- Hoofdstuk 4 Arbobesluit; met name afdeling 1: “Gevaarlijke stoffen”.
- Grenswaardenstels
Achtergrondinformatie
Arbocatalogus Tankstations en Wasbedrijven: www.arbomobiel.nl
Arbosite FNV Bondgenoten (rubriek “Gevaarlijke stoffen op het werk”): www.fnv.nl
Arboportaal van SZW: www.arboportaal.nl
Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie): www.inspectieszw.nl
Publicatiereeks Gevaarlijke stoffen: www.publicatiereeksgevaarlijkestoffen.nl