Asbest

Risicobeschrijving

Inademing van asbestvezels kan kanker veroorzaken. Omdat dit zich pas na verloop van jaren (20-30 jaar) openbaart is dit een sluimerend gevaar en dient men blootstelling aan asbest te voorkomen.

Asbest werd vroeger vaak toegepast in frictiematerialen, zoals remvoeringen en koppelingsplaten.

  • Asbest mag al sinds 1995 niet meer gebruikt worden in remvoeringen en pakkingen. Tussen 1990 en 1995 is daarom al veel vervangen door minder schadelijke alternatieven.
  • Vanaf 2005 is het verboden om asbesthoudende producten voorhanden te hebben.
  • Auto’s van voor 1995 zouden nog asbesthoudende onderdelen kunnen bevatten.

Voor de motorenrevisiebedrijven en de oldtimergarages kunnen deze asbestregels nog wel degelijk actueel zijn.

Asbest komt weliswaar in de mobiliteitsbranche steeds minder voor, maar voor die bedrijven, die er nog wel mee te maken hebben is oplettendheid geboden.  Er zijn 2 te onderscheiden situaties, namelijk het (onverwachts) moeten werken aan asbesthoudende delen en het nog in voorraad hebben van asbesthoudende materialen.  

Situatie 1:
Het kan zijn dat er toch nog gewerkt moet worden aan asbesthoudende materialen (bijvoorbeeld het vervangen van een remvoering). Volgens het Asbestverwijderingsbesluit 2005 valt het geheel of gedeeltelijk verwijderen van rem- en frictiematerialen niet onder de verplichting om een asbestbestinventarisatie te laten opstellen voorafgaande de werkzaamheden. Men kan daarom bij constatering dat het rem- of frictiemateriaal asbest bevat zelf een plan opstellen hoe hier veilig mee omgegaan dient te worden. Voor de motorenrevisiebedrijven is er een Tipkaart Werken met asbest opgesteld. Tevens is er een voorlichtingsblad asbest door VROM uitgegeven voor de motorrevisie bedrijven.

Voor de garagebedrijven geldt min of meer dezelfde werkwijze namelijk;

Bevat het frictiemateriaal (mogelijk) asbest?

  • Verwijder dit zoveel mogelijk op één plaats binnen het bedrijf.
  • Maak het te verwijderen onderdeel goed nat, voordat je deze lostrekt. Er zijn speciale impregneermiddelen hiervoor, maar een spuitbus met kruipolie (of een afwasmiddel) kan ook. Het middel moet voorkomen dat er vezels los kunnen komen. Denk eraan dat je het materiaal tijdens het lostrekken ook aan de onderkant goed bevochtigt;
  • Verwijder géén resten asbesthoudend materiaal als deze niet goed nat zijn.
  • Trek het frictiemateriaal voorzichtig los: voorkom stofvorming, dus gebruik géén staalborstel of schuurpapier.
  • Deponeer het verwijderde materiaal direct in een speciale, goed afgesloten afvalbak voor asbesthoudend afval. Opgeslagen verwijderd asbest of een opgeslagen verwijderd asbesthoudend product moet binnen twee weken na het vrijkomen hiervan worden afgevoerd naar een inrichting als bedoeld in artikel 1.1, vierde lid, van de Wet milieubeheer.
  • Draag tijdens deze werkzaamheden altijd een P3-stofmasker (“snuitje”). Een P3-snuitje biedt onvoldoende bescherming voor mensen met baarden/stoppels. De lekkage via de rand op het gezicht is dan te groot waardoor de asbestvezels toch ingeademd kunnen worden. Het snuitje mag alleen gebruikt worden indien men incidenteel of "onverwachts" geconfronteerd wordt met asbesthoudende onderdelen. Indien men regelmatig met asbest in aanraking kan komen is een beter middel noodzakelijk: volgelaatsmasker met een P3 filter.
  • Tot slot: reinig de werkvloer met een industriële stofzuiger met HEPA-filter.

Situatie 2:
Het is verboden asbest of asbesthoudende producten te vervaardigen, in Nederland in te voeren, voorhanden te hebben, aan een ander ter beschikking te stellen, toe te passen of te bewerken. Indien er nu nog asbesthoudende materialen opgeslagen zijn is men in overtreding. Opgeslagen verwijderd asbest of een opgeslagen verwijderd asbesthoudend product moet binnen twee weken na het vrijkomen hiervan worden afgevoerd naar een inrichting als bedoeld in artikel 1.1, vierde lid, van de Wet milieubeheer.

In het Asbestverwijderingsbesluit staan de regels die gelden voor zowel de asbestinventarisatie als ook het verwijderen van asbest. Hieraan dient men zich te houden.

Praktische oplossingen beschrijving

Bij het oplossen of verminderen van het probleem dient de arbeidshygiënische strategie gevolgd te worden. Dat betekent het volgen van onderstaande volgorde om het probleem aan te pakken waarbij de bronaanpak de meest gewenste oplossing is en de persoonlijk beschermingsmiddelen de laatste optie:

  1. De bron van het probleem weg nemen: dit is al wettelijk geregeld door het verbod op nieuwe toepassingen;
  2. Hulpmiddelen gebruiken: zoals impregneermiddelen ter voorkoming van stofvorming
  3. Organisatorische oplossingen: zoals asbestherkenning en verwijdering op één plek zodat onnodige blootstelling van collega’s zoveel mogelijk wordt voorkomen;
  4. Persoonlijke beschermingsmiddelen: zoals adembescherming (P3), handschoenen.


Blootstelling aan asbest is alleen gevaarlijk als men de kleine asbestvezels kan inademen. Dit dient dan ook voorkomen te worden.
De grenswaarde voor asbest is 0,01 vezel/ml omgevingslucht, uitgedrukt als de gemiddelde waarde over 8 uur (zie voor uitleg van het begrip grenswaarde het Algemeen deel gevaarlijke stoffen, onder Normen en wetten).
Gelet op de aard van de mogelijke werkzaamheden en de tijdsduur daarvan is het aannemelijk dat de asbestconcentratie onder de grenswaarde blijft. Op basis van het in het ArboInformatieblad Asbest (AI-03) vermelde schema vallen de mogelijke werkzaamheden aan asbest binnen de mobiliteitsbranche in risicoklasse 1. Dat wil zeggen dat veel verzwarende maatregelen niet van toepassing zijn en dat de maatregelen zoals in de Tipkaart voldoende zijn.

Oplossingen tabel

De diverse oplossingen in de tabel zijn ingedeeld volgens de arbeidshygiënische strategie. Zoals gezegd heeft aanpak aan de bron (linker kolom) de voorkeur boven oplossingen van lagere orde (kolommen ernaast). Binnen elke kolom zijn de oplossingen gerangschikt naar effectiviteit, dat wil zeggen de mate waarin het risico vermindert of geheel weggenomen wordt. De meest effectieve oplossingen binnen een kolom staan bovenaan, de minst effectieve oplossingen onderaan.

Bron wegnemenHulpmiddelen/
Afscherming bron
Organisatorische oplossingenPersoonlijke beschermingsmiddelen
N.v.t. aangezien asbest niet in nieuwe toepassingen gebuikt mag worden (sinds 1995) Nat reinigen van remmen en koppelingsplaten Aantal blootgestelden beperken (aparte ruimte voor werkzaamheden aan frictiematerialen) Adembescherming
  Impregneren    
  Afzuiging    

Normen en wetten

Hoofdstuk 4 Arbobesluit; met name afdeling 2: ”Aanvullende voorschriften kankerverwekkende of mutagene stoffen en kankerverwekkende processen”.

Achtergrondinformatie

 

URL(s), titel

URL(s), webadres / documentnaam

Arbosite mobiliteitsbranche www.arbomobiel.nl
Arbosite FNV Bondgenoten (rubriek “Gevaarlijke stoffen op het werk”) www.arbobondgenoten.nl
Arboportaal SZW www.arboportaal.nl
Arbeidsinspectie (algemeen) www.arbeidsinspectie.nl
VROM - Dossier Asbest http://www.vrom.nl/pagina.html?id=8329
Asbestnet www.asbestnet.nl

Trefwoorden

Frictiematerialen, isolatie, chrysotiel, amosiet, crocidoliet