Schadelijk Geluid
Risicobeschrijving
Te veel lawaai kan doofheid veroorzaken. Iemand die lawaaidoof is hoort nog wel geluid maar kan bepaalde tonen niet meer horen. Hierdoor wordt het moeilijk de telefoon te verstaan of een gesprek te volgen tijdens een feestje. Lawaaidoofheid is een geleidelijk proces zodat het in het begin niet opvalt. Lawaaidoofheid is onomkeerbaar; de gehoorschade is blijvend.
Schadelijk geluid kan door middel van de volgende vuistregel worden herkend: Indien met stemverheffing gesproken moet worden om op een afstand van 1 meter verstaanbaar te zijn, is sprake van schadelijk geluid. In autobedrijven komt schadelijk geluid voor als gevolg van het gebruik van lawaaiig gereedschap: slagmoersleutels, haakse slijpers, lassen en persluchtspuitjes. Bij vrachtwagenbedrijven kunnen daarnaast ook nog het motorgeluid, en hameren (bijvoorbeeld slaan met voorhamer om een wiel los van de naaf te krijgen) een bron van schadelijk geluid zijn.
De kans op gehoorschade is niet alleen afhankelijk van de hoogte van het geluidniveau maar ook van de duur van de blootstelling. Geluid is schadelijk voor het gehoor als de dagdosis van 80 dB(A) wordt overschreden. Voor een werknemer geldt dat de dagdosis wordt vastgesteld aan de hand van twee gemiddelden:
- het gemiddelde geluidsniveau waaraan hij per dag wordt blootgesteld;
- de gemiddelde duur van deze blootstelling in een week met werkdagen van 8 uur.
Vanaf een dagdosis van 80 dB(A) is de werkgever wettelijk verplicht om Persoonlijke Beschermings Middelen (PBM’s) aan te bieden. Vanaf een dagdosis van 85 dB(A) is de werknemer wettelijk verplicht om de PBM’s te dragen. Werknemers moeten de mogelijkheid krijgen om bij een dagelijkse blootstelling die hoger is dan 80 dB(A) een audiometrisch onderzoek te ondergaan.
In personenautobedrijven ligt de dagdosis over het algemeen onder 80 dB(A) en er is dan geen kans op gehoorschade. Bij vrachtautobedrijven worden de lawaaiige gereedschappen intensiever gebruikt met als gevolg dat de dagdosis in de regel tussen 80 dB(A) en 85 dB(A) ligt.Als de lawaaiige gereedschappen bovengemiddeld worden gebruikt , dan kan een dagdosis ontstaan die hoger is dan 85 dB(A).
Aanbeveling
Sociale partners in de motorvoertuigenbranche streven, voor zover technisch, economisch en operationeel haalbaar, naar een maximale dagdosis van 80 dB(A), omdat er boven de 80 dB(A) kans op gehoorschade bestaat. Zo lang de dagdosis nog boven de 80dB(A) ligt, is het uitgangspunt dat er een plan van aanpak is gemaakt om de blootstelling aan geluid te verminderen. In de oplossingentabel hieronder worden dan ook tal van maatregelen genoemd, die ook praktisch toepasbaar zijn in onze branche.
Praktische oplossingen beschrijving
In onze arbocatalogus bieden sociale partners praktische oplossingen aan om te voldoen aan de Europese regelgeving ten aanzien van geluid.
Wettelijke verplichting om geluid te beoordelen en zo nodig te meten
In beginsel vervangt dit onderzoek de wettelijke verplichting om geluid te meten. Mocht er toch noodzaak zijn om geluid in uw bedrijf te meten, dan hebben wij voor u de handige Quick Scan Geluid ontwikkeld. Door het invullen van deze praktische test krijgt u een indicatie van het risico met betrekking tot geluid.
Personenautobedrijven
In personenautobedrijven, waar lawaaiige gereedschappen weinig en zeer kortdurend worden gebruikt, bestaat er geen probleem en hoeven geen aanvullende maatregelen genomen te worden omdat het gemiddelde geluidniveau niet boven de 80 dB(A) komt. Vanzelfsprekend verdient het aanbeveling te kiezen voor de stilste gereedschappen en werkmethodes.
Vrachtwagenbedrijven
Hier komen wel waarden boven de 80 dB(A) voor. Als de dosis voor de werknemer hoger is dan 80 dB(A), dan wordt het noodzakelijk om maatregelen te nemen. Als de dosis hoger is dan 85 dB(A), dan ontstaat zelfs een wettelijke verplichting om geluidbestrijdende maatregelen te nemen.
Geluidsbestrijdende maatregelen
Het nemen van maatregelen vindt plaats volgens de zogenaamde arbeidshygiënische strategie. Dit is de volgorde van belangrijkheid van de maatregel:
- Maatregelen aan de bron: Vervangen geluidproducerende machines/gereedschappen of toepassen andere geluidarmere gereedschappen, zoals de “stillere” slagmoersleutel.
- Maatregelen in de overdrachtsweg: gebruik van geluidabsorptie of geluidschermen;
- Organisatorische maatregelen; bijvoorbeeld scheiden van lawaaiig werk en stil werk of beperken van het aantal mensen dat aan schadelijk geluid wordt blootgesteld.
- Persoonlijke beschermingsmiddelen: Otoplasten (op de persoon aangemeten oorschelpjes), gehoorkappen en oordoppen.
Een invulling van de mogelijke maatregelen wordt gegeven in de onderstaande oplossingentabel.
Oplossingen tabel
De diverse oplossingen in de tabel zijn ingedeeld volgens de arbeidshygiënische strategie. Zoals gezegd heeft aanpak aan de bron (linker kolom) de voorkeur boven oplossingen van lagere orde (kolommen ernaast). Binnen elke kolom zijn de oplossingen gerangschikt naar effectiviteit, dat wil zeggen de mate waarin het risico verminderd of geheel weggenomen wordt. De meest effectieve oplossingen binnen een kolom staan bovenaan, de minst effectieve oplossingen onderaan.
Bron wegnemen
Kies bij aanschaf van nieuw gereedschap voor de meest stille variant.
De slagmoersleutel kan worden vervangen door de volgende meer geluidsarme gereedschappen:
- Pulsmoeraanzetter (Slagmoersleutel met hydraulisch slagmechanisme)
- Moeraanzetter met hoog aanzetmoment
De haakse slijper kan worden vervangen door de volgende meer geluidsarme gereedschappen:
Kies bij het lassen voor een geluidarm lasproces: TIG i.p.v. MIG/MAG
Kies bij het spuiten voor een geluidarm spuitje
Afschermen bron / Hulpmiddelen
Het verdient aanbeveling het verplicht dragen van gehoorbescherming te koppelen aan het werken met bepaalde gereedschappen. Het dragen van gehoorbescherming is dan verplicht tijdens werken met: slagmoersleutel, haakse slijper, MIG/MAG-lassen en blazen met, of gebruik van perslucht.
Normen en wetten
De wettelijke regels staan in het Arbeidsomstandighedenbesluit, hoofdstuk 6, afdeling 3 Lawaai. De belangrijkste regels worden in onderstaande tabel opgesomd.
Grenswaarde
Dagdosis > 80 dB(A) of piekgeluiden > 135 dB (112 Pa)
Maatregelen
- beoordeling en, zonodig, meten van lawaainiveaus;
- effectieve gehoorbescherming beschikbaar stellen;
- gelegenheid geven tot gehooronderzoek;
- geven van voorlichting aan het personeel;
- vastleggen van gegevens.
Grenswaarde
Dagdosis >85 dB(A) of piekgeluiden > 137 dB (140 Pa)
Maatregelen
- maatregelen ter vermindering van geluidsbelasting, volgens schriftelijk plan;
- betrek de Ondernemingsraad of PVT (personeelsvertegenwoordiging hierbij
- werknemer is verplicht effectieve gehoorbescherming te gebruiken;
- Zo mogelijk verplichte gehoorbeschermingszones instellen en deze aangeven met een bord.
Grenswaarde
Dagdosis > 87 dB(A) of piekgeluiden > 140 dB (200 Pa)
Let op: het geluidsniveau bij het oor dat van gehoorbescherming is voorzien mag deze grenswaarde niet overschrijden.
Maatregelen
- deze grenswaarden mogen nooit over overschreden worden.
- maatregelen direct noodzakelijk
Achtergrondinformatie
Arbosite mobiliteitsbranche: www.arbomobiel.nl
Rapporten Peutz Geluid op de Arbeidsplaats personenautogarages en vrachtautogarages: arbomobiel.nl
Arbosite FNV bondgenoten: www.arbobondgenoten.nl
Ministerie SZW– Geluid: informatie voor werkgevers en werknemers: www.szw.nl
Arbeidsinspectie: www.arbeidsinspectie.nl
Diverse NEN(-EN-ISO) normen waaronder:
NEN ISO 9612 ' Akoestiek - Leidraad voor de meting en beoordeling van de blootstelling aan geluid op de werkplek '
NEN-EN-ISO 11689: 1997: Akoestiek; Procedure voor de vergelijking van geluidemissiegegevens van machines en apparaten
NEN-EN 458: Gehoorbeschermers - aanbevelingen voor keuze, gebruik, verzorging en onderhoud: www.nen.nl (niet gratis)
