Lijmen en Kitten
Risicobeschrijving
In de mobiele recreatie- en aanhangwagenbedrijven worden 3 soorten lijmen/kitten gebruikt. Dit zijn de 2-componenten lijmen, de verlijmende kitten en de afdichtingskitten. Hiervan zijn de 2-componenten lijmen het schadelijkst.
Lijmen is, anders dan lassen en solderen, een verbindingstechniek die bijna alle materialen met elkaar verbinden kan. Daarom wordt het vooral in deze branche veelvuldig toegepast. Bij lijmen hoeven, in tegenstelling tot bij lassen en solderen, de te verbinden materialen niet verwarmd te worden. Ook wordt de kracht gelijkmatig van het ene materiaal naar het andere materiaal overgebracht. Voor een goede lijmverbinding is een juiste lijmkeuze en een beheerst lijmproces belangrijk.
Lijmresten worden weggehaald met wasbenzine. Dit is een zeer vluchtige en zeer brandbare stof die bovendien schadelijk is bij verslikken (dwz dat de vloeistof in de longen terecht komt), en kan slaperigheid en duizeligheid veroorzaken.
2-componenten lijmen: geschikt voor het verlijmen van het plaatwerk op de caravan/camper.
Er ontstaat een zeer sterke verbinding die stootvast, temperatuurbestendig en waterbestendig is. De mengverhouding hars/harder is veelal 5 gewichtsdelen hars op 1 gewichtsdeel harder. De harder bevat isocyanaten en dat zijn schadelijke stoffen. Bekend is dat er hierdoor een allergie met astma-klachten kan ontwikkelen. Zie voor de veiligheidsaanbevelingen het veiligheidsinformatieblad van de betreffende lijm. Bij contact met deze stoffen kan ook overgevoeligheid ontstaan. De lijm wordt na menging aangebracht met plamuurmes of lijmkam.
Verlijmende kitten: geschikt voor het verlijmen van zwaardere onderdelen op het plaatwerk van de caravan/camper, zoals schotelantenne, fietsenrek en zonnepaneel.
De kit bevat wel schadelijke componenten maar in de dusdanig lage concentratie dat het product zelf niet schadelijk is. Er zitten geen vluchtige bestanddelen in de kit. Zie voor de veiligheidsaanbevelingen het veiligheidsinformatieblad van de betreffende kit. De kit zit in een koker en wordt met een kitpistool aangebracht.
Afdichtingskitten: geschikt voor het kitten/afdichten van ramen/dakluiken, maar ook van onderdelen op het plaatwerk waarop geen kracht komt te staan.
De kit bevat wel schadelijke componenten maar in de dusdanig lage concentratie dat het product zelf niet schadelijk is. Er zitten geen vluchtige bestanddelen in de kit. Zie voor de veiligheidsaanbevelingen het veiligheidsinformatieblad van de betreffende kit. De kit zit in een koker en wordt met een kitpistool aangebracht.
Praktische oplossingen beschrijving
Bij het oplossen of verminderen van het probleem dient de arbeidshygiënische strategie gevolgd te worden. Dat betekent het volgen van onderstaande volgorde om het probleem aan te pakken waarbij de bronaanpak de meest gewenste oplossing is en de persoonlijk beschermingsmiddelen de laatste optie:
- De bron van het probleem weg nemen: zoals vervangen van schadelijke lijm/kit door milder product;
- Hulpmiddelen gebruiken: zoals kitpistool;
- Organisatorische oplossingen: zoals voorlichting;
- Persoonlijke beschermingsmiddelen: zoals handschoenen.
Lijmen en kitten kunnen via verschillende routes opgenomen worden.
Via de mond kan de stof worden ingeslikt, waardoor dit in het maag-darmkanaal komt.
Via de mond en neus wordt de stof ingeademd, waardoor de stof in de longen komt.
Via de huid, waardoor de stof in de bloedbaan komt.
Tijdens schoonmaken/verwijderen resten lijm bestaat mogelijk een nog grotere kans op blootstelling aan wasbenzine.
In de werkomgeving zijn inademen en huidcontact de meest voorkomende blootstellingsroutes.
Oplossingen tabel
De diverse oplossingen in de tabel zijn ingedeeld volgens de arbeidshygiënische strategie. Zoals gezegd heeft aanpak aan de bron (linker kolom) de voorkeur boven oplossingen van lagere orde (kolommen ernaast). Binnen elke kolom zijn de oplossingen gerangschikt naar effectiviteit, dat wil zeggen de mate waarin het risico verminderd of geheel weggenomen wordt. De meest effectieve oplossingen binnen een kolom staan bovenaan, de minst effectieve oplossingen onderaan.
Onderstaande tabel is met name van toepassing voor het werken met de 2-componentenlijm. De verlijmende kitten en afdichtingskitten zijn niet gevaarlijk en door het aanbrengen met kitpistool is de kans op blootstelling nihil.
Bron wegnemen
Hulpmiddelen / Afscherming bron
Organisatorische oplossingen
Persoonlijke beschermingsmiddelen
Normen en wetten
- Hoofdstuk 4 Arbobesluit; met name afdeling 1: "Gevaarlijke stoffen".
Grenswaardenstelsel( SER - Databank Grenswaarden Stoffen op de Werkplek (GSW))
Achtergrondinformatie
Arbocatalogus Mobiliteitsbranches: www.arbomobiel.nl
BOVAG: www.bovag.nl
Arbosite FNV Bondgenoten: www.fnv.nl
Inspectie SZW (voorheen Arbeidsinspectie): www.inspectieszw.nl
Arboportaal van SZW: www.arboportaal.nl
